Пирамида
С Вами на все времена!
Кыргызстанда Президентти шайлоо жана Референдум ачык жана айкын өттү! Мындай бааны Борбордук шайлоо комиссиясынын ишине эл аралык байкоочулар берди. Ар кандай эл аралык байкоочулардын миссия башчылары өлкөдө жарандардын шайлоо укуктарын жүзөгө ашыруу үчүн бардык зарыл шарттар түзүлгөндүгүн белгилешти.
Президенттин милдетин аткаруучу, Жогорку Кеңештин Төрагасы Талант Мамытов президенттик шайлоо жана өлкөдөгү башкаруу формасын аныктоо боюнча референдум өткөрүүнүн жүрүшүнө байкоо жүргүзгөн эл аралык байкоочу миссияларынын башчылары менен жолугушту. Жолугушууга КМШ, ШКУ, ЖККУ Парламенттик Ассамблеясы, ТМКК, ТүркПА, Ислам Кызматташтык Уюму, Россия Федерациясынын БШКсы, Өзбекстан Республикасынын БШКсынан эл аралык байкоочу миссияларынын башчылары катышты. Мамлекет башчысынын милдетин аткаруучу кезексиз президенттик шайлоо менен референдум Кыргызстан эли үчүн, айрыкча, парламенттик шайлоонун жүрүшүндө болуп көрбөгөндөй мыйзам бузуулар аныкталган Октябрь окуясынын өңүтүндө өтө чоң мааниге ээ болгонун белгиледи. Эл аралык байкоочу миссияларынын өкүлдөрү Мамытовду шайлоонун ийгиликтүү өтүшү менен куттуктап, шайлоо процесси жогорку деңгээлде уюштурулгандыгын баса белгилешти.
Президенттикке талапкер Садыр Жапаров 11-январда, баш калаадагы борбордук Ала-Тоо аянтында тарапташтары менен жолугушту. Анда ал шайлоодогу оппонентери менен иштешүүгө даяр экенин билдирип, атаандаштарын өлкө тагдырын оң жолго салуу үчүн баарлашууга чакырды. Иш-чара майрамдык концерт менен коштолду.
Кыргызстанда күн мурун өткөн президенттик өнөктүккө шайлоочулардын 39,75%ы катышты. Бул тууралуу БШКнын төрайымы Нуржан Шайлдабекова билдирди. Анын айтымында, 11-январь эртең мененки саат 7ге карата автоматтык саноочу үкөктөрдөн добуштардын 98%ынын маалыматы алынган. Талапкерлердин арасынан Садыр Жапаров атаандаштарынан кыйла алдыга чыгып, ага 1 млн 116 миң 28 жаран добуш берди. Алдын ала жыйынтыктар улам жаңыланып жатат. Анткени чет өлкөдөгү шайлоо тилкелеринде АСУ эсептеген добуштар жана кол менен саналып жаткан бюллетендердин жыйынтыктары кошулмакчы. Эске салсак, шайлоочулардын тизмесине 3 млн 563 миң 574 жаран катталган. Жалпы жонунан 2474 добушкана ачылган болчу.
Алдын ала эсептөөлөр боюнча рефендумга катышкан кыргызстандыктардын 80%дан ашыгы президенттик башкарууну тандашты. Парламенттик башкарууга дагы добуш бергендердин саны арбын. Баарына каршы болгондор да жок эмес. Эгерде алдын ала эсептөөлөр көрсөтүп тургандай, республикабыз президенттик башкаруу формасына өтүп калса, анда президент өз мойнуна кандай жоопкерчиликтерди алат?
Кечээ өткөн шайлоого Ош шаарынын тургундары активдүү катышты. Акыркы парламенттик шайлоодо мыйзам бузуучулук дал ушул экинчи борбордо көп катталганы айтылган. Бул жолку шайлоодо кандай мыйзам бузуучулук катталды?
Кыргызстанда ачылган 2426 шайлоо тилкеси саат туура 20.00до жабылды. Ал эми чет өлкөдөгү 48 добушкананын айрымдары жергиликтүү убакыт боюнча жабыла элек. Мисалы, АКШнын Вашингтон шаарындагы шайлоо тилкеси бир саат мурда ишин баштаган. Саат 18.00гө карата жалпы жонунан 3 млн 563 миң 574 шайлоочунун арасынан 1 млн 180 миңи добуш берип жетишти. Кыргызстандыктардын саясий өнөктүккө катышуусу боюнча Ысык-Көл облусу менен Ош шаары алдыда келатат.
Кыргызстандын 243 шайлоо түйүнүндө экзитпол, башкача айтканда электоралдык коомдук изилдөө жүргүзүлүп жатат. Сурамжылоо тандалып алынган шайлоо тилкелерде добуш берген жарандардын ар бир бешинчисине жүргүзүлүп, аларга «Кайсы талапкерге добушуңузду бердиңиз?» жана «Кайсы башкаруу формасын тандайсыз?» деген эки суроо узатылат. Сурамжылоо жүргүзүп жаткан адистер саат сайын телефон аркылуу маалыматтарды иликтөө борборуна жиберишет.
Эгемен мамлекетибиздин тарыхында алгачкы жолу өтүп жаткан кош ири өнөктүккө байкоо салган адистер бизде колдонулган заманбап технологияларга жогорку баасын беришти. Дүйнөнүн кырктай өлкөсүнөн үч жүздөн ашык байкоочу өлкөдөгү шайлоо процессине көз салышууда. Байкоочулардын курамында көрүнүктүү саясат таануучулар, Борбордук шайлоо комиссиясынын өкүлдөрү жана жарандык активисттер да бар.
Биздин чыгармачыл топ борбор калаадагы шайлоочулардын маанайын билүү үчүн шаар аралап сурамжылоо жүргүзүштү.
Президенттикке талапкер Каныбек Иманалиев өзүн эмес атаандашы Клара Сооронкулованы шайлады. Бүгүн президенттикке аттанган 17 талапкер өздөрү катталган шайлоо тилкелерине барып келечектеги президент үчүн эле эмес, башкаруу формасын да тандап келишти.
Мөөнөтүнөн мурда дайындалган президенттик шайлоого жана башкаруу формасын аныктаган референдумга келип, добушун бергендердин көбү Ош шаарында дагы катталды. Аба ырайына байланыштуу техникалык мүчүлүштүктөр болгону менен, одоно мыйзам бузуу фактылары катталган жок. Бирок Аймактык шайлоо комиссиясына жарандардан арыздар түшүп, учурлар териштирилүүдө.
Кыргызстанда президенттик шайлоо жана башкаруу формасын аныктаган референдум башталып, эртең мененки саат 8де бардык шайлоо тилкелери эшигин ачты. Өлкө боюнча 2 миң 474, ал эми чет өлкөлөрдө 48 шайлоо участкасы иштей баштады.Бул ирет бардыгы болуп 3 млн 563 миң 574 шайлоочу добуш берүү мүмкүнчүлүгүнө ээ болгон.
Бул ирет дагы шайлоо өнөктүгү күздөгү парламенттик шайлоодой өзгөчө тартипте өтүп жатат. Башкысы — коронавирус инфекциясын жайылтпоо. Андыктан ар бир добуш берүү тилкесинде санитардык эрежелер тыкыр сакталып жатат. Баса, саат 12 жарымга карата өлкө боюнча 330 миң 609 жаран өзүнүн атуулдук милдетин аткарып жетишти. Борбордук шайлоо комиссиясынын төрайымы Нуржан Шайлдабекова билдиргендей, добуш берердин алдында ар бир шайлоочу өзүн тизмеден тактап алуусу кажет. Ал үчүн кыргызстандыктар 119 кыска номуруна смс жөнөтүп же чалып, ошондой эле тизме.гов.кж сайтынан да маалымат алса болот.
Чет жакта, анын ичинде Россиянын айрым аймактарында биздин мекендештердин добуш берүүсүнүн алдын ала жыйынтыктары чыгарылып жатат. Шайлоочулардын акыркы сааттарга карата өнөктүккө катышуусу кандай болуп жатат?
Кыргызстандын 243 шайлоо түйүнүндө экзитпол, башкача айтканда электоралдык коомдук изилдөө жүргүзүлүп жатат. Сурамжылоодо тандалып алынган шайлоо тилкелерде добуш берген жарандардын ар бир бешинчисине жүргүзүлүп, алар «Кайсы талапкерге добушуңузду бердиңиз?» жана «Кайсы башкаруу формасын тандайсыз?» деген эки суроо узатылат. Сурамжылоо жүргүзүп жаткан адистер саат сайын телефон аркылуу маалыматтарды иликтөө борборуна жиберишет.